Σημαντικές πτυχές του ζητήματος της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμα και ακριβά φάρμακα, αποτελούν η πρώιμη πρόσβαση σε νέα, καινοτόμα φαρμακευτικά προϊόντα, η πρόσβαση σε «ορφανά» φάρμακα και η συμμετοχή σε κλινικές δοκιμές.
Στην Ελλάδα, παρά τους δημοσιονομικούς περιορισμούς και τα μέτρα λιτότητας, δίνουμε προτεραιότητα και έχουμε διασφαλίσει την ευχερή πρόσβαση των ασθενών στις νέες θεραπείες και στα φάρμακα υψηλού κόστους (ΦΥΚ), σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά ρυθμιστικά πρότυπα και τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA).
Η προσπάθεια διευκόλυνσης των κλινικών μελετών στη χώρα μας, πέρα από σκοπούς ερευνητικούς και αναπτυξιακούς, υπηρετεί και μια στρατηγική πρώιμης πρόσβασης επιλεγμένων ασθενών σε σύγχρονες θεραπείες που δεν επιβαρύνουν οικονομικά το σύστημα υγείας.
Σε κάθε περίπτωση, η έμφαση δίνεται σε διαρθρωτικές αλλαγές που διασφαλίζουν την αξιόπιστη κλινική αξιολόγηση της προστιθέμενης θεραπευτικής αξίας των νέων φαρμάκων, τη διαπραγμάτευση βιώσιμων τιμών αποζημίωσης τους και την ορθολογική συνταγογράφηση μέσω θεραπευτικών πρωτοκόλλων και μητρώων ασθενών.
Τα παραπάνω τόνισε σήμερα ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός μιλώντας στο άτυπο συμβούλιο υπουργών της Ε.Ε. στο Βουκουρέστι, επισημαίνοντας πως “Μόνο έτσι μπορεί να δημιουργηθεί ο απαραίτητος «δημοσιονομικός χώρος» για την πραγματική καινοτομία, την τεκμηριωμένη και αποτελεσματική ιατρική φροντίδα”.
Υπογράμμισε όμως ότι η απάντηση στην πρόκληση της φαρμακευτικής καινοτομίας δεν μπορεί να δοθεί μόνο σε εθνικό επίπεδο και οι εθνικές προσπάθειες δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την ανάγκη συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Εξι βήματα
Ο υπουργός παρατήρησε ότι παρά τις επισημάνσεις και κοινές διαπιστώσεις, και παρά τα πολύ χρήσιμα και θαρραλέα συμπεράσματα του Συμβουλίου Υπουργών στη διάρκεια της Ολλανδικής Προεδρίας το 2016, δεν υπήρξε η αναμενόμενη πρόοδος, ούτε οι απαραίτητες πολιτικές πρωτοβουλίες αναδιαμόρφωσης του ανίσχυρου και αναποτελεσματικού ευρωπαϊκού πλαισίου για το φάρμακο. Το γεγονός απέδωσε σε εγγενείς αντιστάσεις για κάθε προσπάθεια αναβάθμισης του ρόλου των ευρωπαϊκών οργάνων στη χάραξη κοινής φαρμακευτικής πολιτικής και σημείωσε ότι “είναι αδήριτη ανάγκη να κινηθούμε ταχύτερα και πιο αποφασιστικά, αναζητώντας μια νέα ισορροπία ανάμεσα στα κράτη-μέλη και τις ανάγκες των ασθενών από τη μια, και στη φαρμακοβιομηχανία από την άλλη”.
Παρέθεσε στη συνέχεια έξι προϋποθέσεις που απαιτούνται για την καθολική και ισότιμη πρόσβαση των ευρωπαίων πολιτών στα αναγκαία φάρμακα:
1. Διαφάνεια στα κόστη έρευνας και ανάπτυξης,
2.Συστηματική και συνεχή καταγραφή δεδομένων (real world data) και ανταλλαγή πληροφοριών που αφορούν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου.
3. Κοινές αξιολογήσεις των νέων φαρμακευτικών προϊόντων.
4. Ενίσχυση της διαπραγματευτικής ικανότητας και ισχύος των μεμονωμένων χωρών, μέσα από διακρατικές συμμαχίες όπως η Valetta και η Beneluxa, για την επίτευξη «δίκαιων» τιμών αποζημίωσης.
5. Πολιτικές πρωτοβουλίες όπως το ψήφισμα που προτείνει η Ιταλία στο πλαίσιο της 72ης Γενικής Συνέλευσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αναφορικά με την ενίσχυση της διαφάνειας στις αγορές φαρμάκων, εμβολίων και τεχνολογιών υγείας.
6. Μια Ευρώπη περισσότερο κοινωνική, αλληλέγγυα και δημοκρατική, ικανή να δίνει αποτελεσματικές λύσεις στα κοινά προβλήματα όπως η προστασία της Δημόσιας Υγείας και η οικονομικά προσιτή πρόσβαση στα φάρμακα.