Μέτρα προστασίας από πλαστά φάρμακα στην Ε.Ε. – Οδηγίες για διαδικτυακές αγορές

Νέο σύστημα προστασίας των πολιτών από πλαστά φάρμακα εφαρμόζεται από το περασμένο Σάββατο σε ολόκληρη την Ευρώπη, σε εφαρμογή της σχετικής κοινοτικής οδηγίας για την ενίσχυση των συστημάτων ασφαλείας, για τη διασφάλιση της ποιότητας των φαρμάκων που κυκλοφορούν εντός Ε.Ε.

Τα μέτρα που έχουν ληφθεί, αφορούν κατ΄ αρχήν την πιστοποίηση στις συσκευασίες των φαρμάκων -κυρίως συνταγογραφουμένων, αλλά και κάποιων ευρέως χρησιμοποιούμενων ΜΗΣΥΦΑ, όπως φάρμακα για το στομάχι – με έναν μοναδικό κωδικό αναγνώρισης που επιτρέπει την επαλήθευση της γνησιότητας και έναν μηχανισμό ανίχνευσης της παραποίησης.

Σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού, θα επιβεβαιώνονται τα χαρακτηριστικά ασφαλείας.

Ειδικά για τα φάρμακα που έχουν παραχθεί πριν από τις 9 Φεβρουαρίου 2019 και δεν φέρουν χαρακτηριστικά ασφάλειας μπορούν να παραμείνουν στην αγορά μέχρι την ημερομηνία λήξης τους, όμως κάθε φαρμακείο και κάθε νοσοκομείο στην ΕΕ θα οφείλει να διαθέτει ένα σύστημα που διευκολύνει και βελτιώνει την αναγνώριση των ψευδεπίγραφων φαρμάκων.

Από την εφαρμογή αυτή έχουν εξαιρεθεί για μια εξαετία η χώρα μας και η Ιταλία, οι οποίες ήδη εφαρμόζουν αντίστοιχα συστήματα προστασίας, τα οποία θεωρούνται αποτελεσματικά.

Και παρότι στη χώρα μας δεν επιτρέπεται η πώληση φαρμάκων μέσω internet, το διαδίκτυο δεν γνωρίζει σύνορα. Έτσι για την αποφυγή προμήθειας πλαστών φαρμάκων μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων, η οδηγία προβλέπει την αντιστοίχιση των ηλεκτρονικών σελίδων πώλησης σκευασμάτων με πιστοποιημένα φαρμακεία στην Ε.Ε.

Οι πολίτες δεν θα μπορούν να ελέγξουν την πιστότητα των φαρμάκων μέσω του smartphone τους, όμως θα μπορούν να ελέγξουν την φερεγγυότητα του εμφανιζόμενου ηλεκτρονικού φαρμακείου, με ένα κλικ στο ευρωπαϊκό λογότυπο που βρίσκεται στην ιστοσελίδα του φαρμακείου, ώστε να βεβαιωθούν ότι περιλαμβάνεται στον κατάλογο των νόμιμων διαδικτυακών φαρμακείων του κράτους μέλους στο οποίο ζουν. Μόνο τα φαρμακεία που είναι εγκεκριμένα σε χώρα της ΕΕ μπορούν να πωλούν φάρμακα σε Ευρωπαίους ασθενείς μέσω διαδικτύου.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, 1 στα 10 φάρμακα σε χώρες χαμηλού και μέσου εισοδήματος είναι ψευδεπίγραφα. Το συνολικό ποσοστό τέτοιων φαρμάκων στην ΕΕ πιστεύεται ότι είναι πολύ χαμηλότερο. Η Επιτροπή έλαβε 400 κοινοποιήσεις για ψευδεπίγραφα φάρμακα από το 2013 έως το 2017. Οι κοινοποιήσεις αυτές βασίζονται σε έρευνες που διεξάγουν οι εθνικές αρχές.
Η Ιντερπόλ, η Europol και οι εθνικοί οργανισμοί φαρμάκων κατάσχουν πολλά ψευδεπίγραφα φάρμακα και κλείνουν εκατοντάδες παράνομους ιστοτόπους ετησίως.
Το 2017 κατασχέθηκαν στα σύνορα της ΕΕ ψευδεπίγραφα φάρμακα αξίας σχεδόν 7 εκατ. ευρώ.

Πώς όμως αναγνωρίζεται ένα πλαστό ιατρικό προϊόν;

Όπως αναφέρει ο ΠΟΥ, ορισμένα παραποιημένα ιατρικά προϊόντα είναι σχεδόν οπτικά πανομοιότυπα με το γνήσιο προϊόν και είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν.

Ωστόσο, πολλά μπορούν να εντοπιστούν από:

• εξέταση της συσκευασίας για ορθογραφικά ή γραμματικά λάθη,
• έλεγχο της ημερομηνίας παρασκευής και λήξης, οι οποίες πρέπει να είναι ίδιες στην εξωτερική και εσωτερική συσκευασία,
• διαπίστωση ότι το φάρμακο φαίνεται σωστό, δεν έχει αποχρωματιστεί, υποβαθμιστεί ή έχει ασυνήθιστη οσμή,
• άμεση αναφορά στο φαρμακοποιό΄η το γιατρό εάν παρατηρήθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες και
• άμεση αναφορά ύποπτων φαρμάκων στον ΕΟΦ.

Παραποιημένα φάρμακα στο Διαδίκτυο

Οι μη ελεγχόμενοι ιστότοποι, οι πλατφόρμες κοινωνικών μέσων και οι εφαρμογές smartphone μπορούν επίσης να είναι άμεσες πηγές παραποιημένων φαρμάκων.

Γι αυτό, οι καταναλωτές πρέπει να είναι προσεκτικοί:

1. σε spam διαφημιστικά e-mails
2. στην έλλειψη αυθεντικότητας, όπου δεν εμφανίζεται κανένα λογότυπο ή πιστοποιητικό επαλήθευση, ενώ υπάρχουν ορθογραφικά λάθη και κακή γραμματική στη συσκευασία,
3. σε ιστοσελίδες που δεν εμφανίζουν φυσική διεύθυνση ή σταθερή τηλεφωνία,
4. ιστοσελίδες που προσφέρουν μόνο συνταγογραφούμενα φάρμακα χωρίς συνταγή,
5. εξαιρετικά χαμηλές τιμές.

Λίστα ελέγχου για τα φάρμακα που αγοράζονται ηλεκτρονικά

1. Είναι ακριβώς το φάρμακο που παραγγέλθηκε;
2. Είναι η σωστή δοσολογία;
3. Είναι η συσκευασία σε καλή κατάσταση, καθαρή, με φύλλο οδηγιών ασθενή στη γλώσσα του διαφημιστικού μηνύματος;
4. Το φάρμακο δείχνει και μυρίζει όπως πρέπει;
5. Είναι οι σφραγίδες ασφαλείας άθικτες χωρίς ενδείξεις παραβίασης;
6. Υπάρχει τελωνειακή δήλωση ή ταχυδρομική ετικέτα που δηλώνει το περιεχόμενο ως φάρμακο;
7. Ο αριθμός παρτίδας και η ημερομηνία λήξης στην κύρια εσωτερική συσκευασία
8. ταιριάζουν με τον αριθμό της παρτίδας και την ημερομηνία λήξης στην εξωτερική συσκευασία;
9. Παρατηρείται ασυνήθιστη δραστηριότητα στην πιστωτική κάρτα μετά την αγορά;