Ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα πάρει προοπτικά τη μορφή μιας δεσμευτικής Διεθνούς Σύμβασης, μελετάται από τις χώρες που έχουν ενταχθεί μέχρι στιγμής στην κοινοπραξία της “Διακήρυξης της Βαλέτας”, με στόχο την από κοινού διαπραγμάτευση των κρατών με τη φαρμακοβιομηχανία για διασφάλιση προσιτών τιμών για τα ακριβά φάρμακα.
Εκπρόσωποι 10 χωρών, των 9 που μετέχουν στη Συμμαχία της Βαλέτας και της Ιρλανδίας ως παρατηρητή, καθώς μετέχει στη ανάλογη σύμπραξη της BENELUXA, μετείχαν χθες στην 5η Συνάντηση της “Συμμαχίας της Βαλέτας” η οποία πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, ύστερα από πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς, η οποία αποτελεί και ένα από τα ιδρυτικά μέρη της αρχικής Διακήρυξης. Έξι χώρες εκπροσωπήθηκαν από τους υπουργούς Υγείας τους και η Ιταλία από το γενικό γραμματέα του Υπουργείου Υγείας της, ενώ οι άλλες τρεις χώρες εκπροσωπήθηκαν από υψηλόβαθμα στελέχη των υπουργείων Υγείας τους.
Στη διάρκεια της συνάντησης, επισημάνθηκε η ανάγκη για νομική στήριξη της σύμπραξης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η δεσμευτικότητα και η διαφάνεια της διαδικασίας των αποφάσεων, η οποία θα στηρίζεται στην αρχή της ομοφωνίας.
Στην ομιλία του, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός τόνισε “πως μετά από έναν χρόνο συζητήσεων και προετοιμασίας, η πρωτοβουλία βρίσκεται σε ένα οριακό σημείο. Παρότι η πολιτική βούληση όλων είναι δεδομένη, παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα ομογενοποίησης απόψεων και ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειρογνωμοσύνης, είναι προφανές ότι υπάρχει ένα έλλειμμα θεσμικής κατοχύρωσης και νομικής «θωράκισης» της διαδικασίας που έχουμε συλλογικά δρομολογήσει. Αυτό, σε συνδυασμό με τη «ποικιλομορφία» που διέπει το εθνικό δίκαιο κάθε χώρας, δημιουργεί αντικειμενικές δυσκολίες στο να προχωρήσει γρήγορα και αποδοτικά το εγχείρημα και ενισχύει την αναμενόμενη επιφυλακτικότητα της φαρμακοβιομηχανίας. Έχει μεγάλη αξία λοιπόν να καλύψουμε αυτό το κενό, δημιουργώντας το κατάλληλο «νομικό κέλυφος» που θα ενισχύει τη δεσμευτικότητα τόσο με τους αντισυμβαλλόμενους, όσο και μεταξύ των χωρών-μελών της «Βαλέτα». Χρειαζόμαστε, κατά την άποψη μας άμεσα, το κατάλληλο «μίγμα» ευελιξίας, αποφασιστικότητας και αποτελεσματικότητας, που θα μας επιτρέψει όχι απλώς να συνεχίσουμε τις πολύ ενδιαφέρουσες συναντήσεις μας σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο, αλλά να αποδείξουμε ότι η πρωτόγνωρη αυτή πολυμερής συμμαχία μπορεί να έχει κοινωνική χρησιμότητα και ανταποδοτικότητα για τους πολίτες και τα Συστήματα Υγείας των χωρών μας.
Είναι πλέον μη αποδεκτές οι ανισότητες στην Υγεία και στο Φάρμακο και είναι πλειοψηφική η απαίτηση να είναι διαθέσιμα και προσιτά σε όλες τις χώρες τα σύγχρονα φάρμακα που έχουν προστιθέμενη θεραπευτική αξία. Στην ουσία αναζητείται μια νέα ισορροπία ανάμεσα σε ένα δημόσιο αγαθό όπως το φάρμακο και στα ισχυρά εταιρικά συμφέροντα που διαμορφώνουν τους όρους λειτουργίας της φαρμακευτικής αγοράς και της πρόσβασης των πολιτών στις νέες θεραπείες. Για τη δική μας χώρα, που η κρίση και η λιτότητα οδήγησε σε αυξημένη συμμετοχή των ασθενών στο κόστος των φαρμάκων μετατρέποντας την στην πιο «φτωχοποιητική» δαπάνη των νοικοκυριών, το πρόταγμα της καθολικής και ισότιμης κάλυψης των φαρμακευτικών αναγκών των ανθρώπων είναι κορυφαία κοινωνική και πολιτική προτεραιότητα”.
Με δεδομένα τα παραπάνω, ο υπουργός πρότεινε τρία σημεία δράσης για την ενδυνάμωση της συμμαχίας:
- η συλλογική επεξεργασία ενός κανονιστικού πλαισίου που που θα κατοχυρώνει τη δεσμευτικότητα και θα «θωρακίζει» νομικά τη διαδικασία και το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης . Η προβλεψιμότητα και η διαφάνεια της διαδικασίας ενισχύουν την αξιοπιστία της «Βαλέτας».
- η διασφάλιση ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες θα ξεπεράσουν την όποια «απροθυμία» τους και ότι θα έχουν κίνητρο να συμμετέχουν στις διαδικασίες της «Βαλέτας». Το κίνητρο αυτό είναι η ευχερής και γρήγορη πρόσβαση σε πολύ μεγάλες αγορές (160 εκατομμυρίων πολιτών) χωρίς να αναμένουν πότε κάθε χώρα θα κάνει τη δική της αξιολόγηση και διαπραγμάτευση. Πρέπει όμως να συμφωνήσουμε ότι δεν θα γίνεται παράλληλη διαδικασία και σε εθνικό επίπεδο για τα φάρμακα που αξιολογεί και διαπραγματεύεται η «Βαλέτα».
- οι τακτικότερες και καλά προετοιμασμένες συναντήσεις των τεχνικών κλιμακίων με καταμερισμό εργασίας ανάμεσα στα μέλη του VTC, καθώς και η συστηματική επικοινωνία και ανταλλαγή των απαραίτητων στρατηγικών πληροφοριών (κλινικές μελέτες, επιδημιολογικά δεδομένα, πληθυσμοί-στόχος, συγκριτικές κλινικές αξιολογήσεις κλπ) που διευκολύνουν τις αποφάσεις σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο.
Κατά τη χθεσινή συνάντηση έγινε εισήγηση για τη στρατηγική της συμμαχίας, στη βάση της αρχής της ομοφωνίας για τα κρίσιμα θέματα, όπως η στρατηγική που θα ακολουθηθεί, η διαδικασία που θα τηρείται, οι κανόνες για τη λήψη αποφάσεων και η ενσωμάτωσή τους στο εσωτερικό δίκαιο κάθε χώρας. Το νομικό πλαίσιο περιλαμβάνει επίσης κανόνες αμεροληψίας και εμπιστευτικότητας.
Στην κατεύθυνση αυτή, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός σημείωσε: “Μπορούμε στο επόμενο διάστημα να διαβουλευτούμε και να συμφωνήσουμε το περιεχόμενο μιας Διεθνούς Σύμβασης που θα παρέχει νομική ισχύ στα αποτελέσματα της «Βαλέτας» και ασφάλεια σε όλους (Εθνικά Συστήματα Υγείας, ασθενείς, φαρμακοβιομηχανία ).
Αν δεσμευτούμε στην ιδέα ενός «οδικού χάρτη» που θα οδηγεί με ασφάλεια στον τελικό στόχο της κοινής διαπραγμάτευσης, τότε μπορούν να ξεπεραστούν όλα τα τεχνικού χαρακτήρα προβλήματα που έχουν ήδη ανακύψει ή θα προκύψουν στην πορεία (πχ μέγιστη ή ελάχιστη τιμή, εύρος τιμών ή fix τιμή, δυνατότητα ή όχι διαπραγμάτευσης και σε εθνικό επίπεδο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός της «Βαλέτα»).
Και εξέφρασε την πεποίθησή του ότι θα ενεργοποιηθούν όλα τα αποθέματα πολιτικής, νομικής και οργανωτικής ευφυΐας “για να λύσουμε τη δύσκολη εξίσωση που μας ταλανίζει: πρόσβαση των πολιτών στο φάρμακο + βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας + ενθάρρυνση της έρευνας και της καινοτομίας + σεβασμός στο εθνικό δίκαιο + κανόνες δεσμευτικότητας”.
Εκτίμησε μάλιστα, ότι “η «Βαλέτα» μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το πετυχημένο «παράδειγμα» εθελοντικής συνεργασίας που θα επηρεάσει καταλυτικά τους σημερινούς αρνητικούς συσχετισμούς στην Ευρώπη (κυρίως λόγω της αντίθεσης της Γερμανίας, αλλά και άλλων χωρών, σε κάθε ιδέα κοινών πολιτικών στην Υγεία και στο Φάρμακο). Δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε, δεν έχουμε την «πολυτέλεια» της «μοναχικής πορείας» απέναντι σε «συνασπισμούς συμφερόντων» με μεγάλη οικονομική και πολιτική επιρροή, έχουμε υποχρέωση να διατηρήσουμε ένα κλίμα υψηλών – και όχι ελάχιστων- προσδοκιών για τους πολίτες των χωρών μας. Το πρόταγμα της καθολικής κάλυψης και της ισότητας στην Υγεία, θέτει ως αδιαπραγμάτευτο στόχο το δικαίωμα όλων των ευρωπαίων πολιτών στην εγγυημένη πρόσβαση σε κάθε πραγματικά καινοτόμα θεραπεία, ιδιαίτερα για νοσήματα που θέτουν σε κίνδυνο ή επιβαρύνουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων (καρκίνος, αυτοάνοσες παθήσεις, σπάνιες νόσοι κλπ). Οι δημοσιονομικοί περιορισμοί και τα μέτρα λιτότητας που υπονομεύουν το στόχο της καθολικότητας και της ισότητας στη φροντίδα, καθώς και οι κοινές προκλήσεις για τη Δημόσια Υγεία και το Κοινωνικό Κράτος, επιβάλλουν συνέργειες και αλληλεγγύη ανάμεσα μας. Έχουμε κάνει ήδη αρκετά, ξέρουμε ότι «κολυμπούμε σε αχαρτογράφητα νερά» και υπάρχουν πραγματικές δυσκολίες, αλλά έχουμε επίγνωση της ιστορικότητας αυτής της περιόδου και των κοινωνικών αναγκών που είναι πιεστικές. Γι’ αυτό και θα προχωρήσουμε. Το αν θα τα καταφέρουμε θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από όλους μας”.
Η επόμενη συνάντηση αποφασίσθηκε να πραγματοποιηθεί στη Ρουμανία και στην κατεύθυνση αυτή η γειτονική χώρα έχει ήδη ξεκινήσει τις σχετικές διαδικασίες, δήλωσε χθες ο κ. Ξανθός.